Meme
ve lenfatik sistem
Meme; yağ, bağ doku ve iki loba ayrılmış bir bez dokusundan oluşmaktadır. Bir kanal ağı loblardan meme ucuna doğru yayılmaktadır.
Meme
hacmi ve yoğunluğu
Memeler genellikle birbiriyle aynı boyutta değildir. Ayrıca ayın farklı zamanlarında farklı hissedilebilirler - örneğin, adet periyodunun hemen öncesinde yumrulu hissedilebilirler. Daha genç kadınların memelerinde onları daha sıkı yapan daha fazla glandüler doku bulunmaktadır. Bir kadın menapoza girdiğinde glandüler doku yavaş yavaş memenin sıkılığını kaybettirecek yağ ile yer değiştirmeye başlar.
Lenf
düğümleri
Koltuk altları lenf düğümleri olarak da bilinen çok sayıda lenf bezine sahiptir. Bunlar lenfatik sistemin bir parçasıdır. Lenfatik sistem; bir lenf bezi ağından oluşmakta ve lenf damarları adı verilen ince kanallar ile vücuda bağlanmaktadır. Lenf; lenfatik sistem boyunca akıp damar içine boşalan sarı bir sıvıdır. Bu sistem, atık ürünlerinin vücuttan uzaklaştırılmasına yardımcı olmaktadır.
Lenf bezleri kanser tedavisinde önemlidir, çünkü tümörden ayrılan herhangi bir kanser hücresi lenf tarafından en yakındaki lenf bezine taşınabilmektedir. Eğer kanserseniz ancak lenf bezlerinizde herhangi bir kanser hücresi yoksa kanserinizin yayılma olasılığı daha azdır.
Meme Kanseri Belirtileri
Genel
meme yumruları
Bir
çok kadın için meme kanserinin ilk belirtisi memede yumrudur. Ancak 10 meme
yumrusunun 9’u (%90) benign (iyi huylu)’dur. Bu kanser olmadığı anlamına
gelmektedir. Ancak bir yumru farkettiğinizde zaman kaybetmeksizin doktorunuzu
görünüz.
Ne
arıyorsunuz?
Meme
kanserinden kaynaklanabilecek değişiklikler şunlardır:
Meme alanında kalınlaşma ya da yumru
Meme hacmi ya da şeklinde değişiklik
Ciltte çukurcuklanma (dimpling)
Meme ucu şeklinde değişiklik, özellikle içe dönmüş, gömülmüş ya da şekilde düzensizlik
Meme ucundan kanlı akıntı
Meme ucu ya da çevresindeki alanda kızarıklık
Koltuk altında şişkinlik ya da yumru
Bu belirtiler kanser olduğu anlamına gelmemektedir, ancak bu değişikliklerden herhangi birisini taşıyorsanız kontrol ettirmelisiniz.
İnflamatuvar (iltihaplı) meme kanseri olarak adlandırılan nadir bir meme kanserinde, memenin tamamı kırmızı ve iltihaplı görünümde ve ağrılı olabilir. Nadir meme kanserinin başka bir türünde ise meme ucu üzeri ve çevresinde kızarıklıklar görülür. Bu durum ise Paget hastalığı olarak adlandırılmaktadır. Biraz egzamayı andırır ve bu nedenle genellikle ilk seferde karıştırılabilir.
Meme alanında kalınlaşma ya da yumru
Meme hacmi ya da şeklinde değişiklik
Ciltte çukurcuklanma (dimpling)
Meme ucu şeklinde değişiklik, özellikle içe dönmüş, gömülmüş ya da şekilde düzensizlik
Meme ucundan kanlı akıntı
Meme ucu ya da çevresindeki alanda kızarıklık
Koltuk altında şişkinlik ya da yumru
Bu belirtiler kanser olduğu anlamına gelmemektedir, ancak bu değişikliklerden herhangi birisini taşıyorsanız kontrol ettirmelisiniz.
İnflamatuvar (iltihaplı) meme kanseri olarak adlandırılan nadir bir meme kanserinde, memenin tamamı kırmızı ve iltihaplı görünümde ve ağrılı olabilir. Nadir meme kanserinin başka bir türünde ise meme ucu üzeri ve çevresinde kızarıklıklar görülür. Bu durum ise Paget hastalığı olarak adlandırılmaktadır. Biraz egzamayı andırır ve bu nedenle genellikle ilk seferde karıştırılabilir.
Meme
kanserinin belirgin riskleri
Araştırmacılar
meme kanseri oluşumu riskinizi etkileyen çeşitli faktörler tanımlamışlardır.
Meme kanseri riski yaşla birlikte artmaktadır. Eğer daha önce meme kanseri
geçirmiş iseniz ya da ailenizde meme kanserine sahip birisi varsa, sahip
olduğunuz risk artmaktadır. Eğer meme kanseri geni taşıyorsanız özellikle
yüksek risk altındasınızdır.
Hormonal
faktörler
Meme
kanseri riskini arttıran bazı hormonal faktörler vardır. Bunlar:
Menapoz sonrası kanınızdaki hormon düzeyinizin yüksek olması
Adet döneminin erken başlaması ve menapoza geç girilmesi
Çocuk sahibi olmamak ya da ileri yaşta çocuk sahibi olmak
Hormon replasman tedavisi (HRT) ya da doğum kontrol hapı kullanmak
Menapoz sonrası kanınızdaki hormon düzeyinizin yüksek olması
Adet döneminin erken başlaması ve menapoza geç girilmesi
Çocuk sahibi olmamak ya da ileri yaşta çocuk sahibi olmak
Hormon replasman tedavisi (HRT) ya da doğum kontrol hapı kullanmak
Yaşam
stili ve geçmiş tıbbi tedaviler
Alkol
kullanma, vücut ağırlığı ya da gece vardiyalı çalışma gibi yaşam tarzını
etkileyen bazı faktörler kanser riskini arttırmaktadır. Bazı tıbbi tedaviler
meme kanseri riskini etkileyebilir, örneğin Hodgkin lenfoma tedavisi de dahil
olmak üzere, radyasyona maruz kalmak ya da tansiyon ilaç ları almak gibi.
Meme
kanseri genleri
Meme
kanseri riskini arttıran bir gen hatası ile dünyaya gelmiş olabilirsiniz. Eğer
hatalı bir gene sahipseniz, bu kesinlikle kanser olacağınız anlamına gelmez.
Ancak ortalama bir kişiye nazaran bu kansere yakalanma olasılığınızın daha
yüksek olduğu anlamına gelir.
Meme
kanseri genleri kanser riskinizi ne kadar arttırır?
Tespit
edilen ilk meme kanseri gen hataları BRCA1 ve BRCA2’dir. Bu gen hatalarına
sahip kadınların yaşamları boyunca meme kanserine yakalanma riskleri
%50-80’dir. BRCA1 ve BRCA2 genlerinde ya da TP53 ve PTEN adı verilen diğer
genlerde değişikliğe sahip olduklarından yüksek risk altında olan kadınlar için
genetik testler mevcuttur.
Genetik
testler
Eğer
meme kanseri açısından güçlü bir aile öyküsüne sahipseniz genetik test
yaptırabilirsiniz. Doktorunuza sizi uzman bir meme kliniğine yönlendirmesi
konusunda danışınız. Eğer yüksek risk altında olduğunuzu düşünürlerse, sizi
uzman bir genetik servise yönlendireceklerdir. Test edilebilmeniz için
genellikle meme kanserine sahip, yaşayan bir akrabanız olması ve öncelikle bu
kişilerin test edilmesi gerekmektedir. Bazı laboratuarlar ise söz konusu
akrabanızdan kan almaksızın test yapabilirler, ancak bu durumda hatanın bulunamaması
daha olasıdır. Hiçbir testin 0 kesinliği yoktur ve genetik testler de hataları
kaçırabilir.
Meme
kanserinin olası riskleri
Araştırmacılar
meme kanseri riskini arttırabilecek çeşitli faktörleri incelemektedirler.
Bunlar:
Eşit olmayan memeler - Son yıllarda yapılan bir çalışma, bir memesi diğerinden daha büyük olan kadınlardaki meme kanseri oluşum riskinin çok hafif oranda daha fazla olduğunu göstermiştir. Ancak riskteki bu artış diğer risk faktörleri ile kıyaslandığında daha küçüktür. Birçok kadın için hafif eşit olmayan memelere (asimetrik) sahip olmak normaldir.
Memede zedelenme - Bilimsel araştırmalar bu durumu bir risk faktörü olarak tanımlamamıştır ancak yapılan çalışmalardan biri bağlantı olabileceğini düşündürmektedir. Bunu kanıtlamak ya da aksini ispat etmek için daha fazla çalışma gerekmektedir.
Aynı zamanda pestisitler (böcek ilaçları), sonlandırılmış bir gebelik öyküsü ya da strese sahip olma durumu da incelenmiştir. Ancak araştırmalarda bunların riski arttırıyor gibi görünmediği gösterilmiştir.
Eşit olmayan memeler - Son yıllarda yapılan bir çalışma, bir memesi diğerinden daha büyük olan kadınlardaki meme kanseri oluşum riskinin çok hafif oranda daha fazla olduğunu göstermiştir. Ancak riskteki bu artış diğer risk faktörleri ile kıyaslandığında daha küçüktür. Birçok kadın için hafif eşit olmayan memelere (asimetrik) sahip olmak normaldir.
Memede zedelenme - Bilimsel araştırmalar bu durumu bir risk faktörü olarak tanımlamamıştır ancak yapılan çalışmalardan biri bağlantı olabileceğini düşündürmektedir. Bunu kanıtlamak ya da aksini ispat etmek için daha fazla çalışma gerekmektedir.
Aynı zamanda pestisitler (böcek ilaçları), sonlandırılmış bir gebelik öyküsü ya da strese sahip olma durumu da incelenmiştir. Ancak araştırmalarda bunların riski arttırıyor gibi görünmediği gösterilmiştir.
Meme Kanseri Tipleri
DCIS
- duktal karsinom in situ
Eğer
duktal in situ kansere(DCIS) sahipseniz; bu meme kanallarındaki bazı hücrelerin
kanser hücrelerine dönüşmeye başladığı anlamına gelmektedir. Bu hücrelerin
tamamı kanalların içindedir ve meme dokusu çevresine yayılmaya başlamamıştır.
Böylece, bu hücrelerin lenf düğümleri ya da vücudun herhangi bir yerine yayılma
şansı çok düşüktür.
İnvazif duktal meme kanseri ve DCIS aynı şey değildir. İnvazif duktal meme kanserinde hücreler kanallardan ayrılır ve böylece lenf düğümleri yakınına ya da vücudun herhangi başka bir bölümüne yayılma şansı söz konusu olur.
İnvazif duktal meme kanseri ve DCIS aynı şey değildir. İnvazif duktal meme kanserinde hücreler kanallardan ayrılır ve böylece lenf düğümleri yakınına ya da vücudun herhangi başka bir bölümüne yayılma şansı söz konusu olur.
DCIS
tedavisi
DCIS’nin
temel tedavisi cerrahidir. Birçok kadın için etrafı sağlıklı doku ile çevrili
DCIS alanının çıkarılması gerekir (lokal eksizyon). Ancak bazı kadınlar için
memenin tamamı alınır (mastektomi). Eğer yüksek dereceli DCIS söz konusu ise,
lokal eksizyon sonrasında meme dokusunun kalanı için radyoterapi de
alabilirsiniz.
Gelecekte invazif meme kanseri gelişimi riskini azaltmak için tamoksifen (bir tür hormon tedavisi) alabilirsiniz. Çalışmalar, diğer hormon tedavilerinin kullanılmasının DCIS’ın tekrarlama riski ya da invazif meme kanseri oluşum riskinin azaltılmasına yardımcı olup olmadığını araştırmaktadır.
Tedaviniz hangisi olursa olsun, DCIS’nin tekrarlayıp tekrarlamadığından ve eğer tekrarlamışsa mümkün olan en kısa sürede farkedildiğinden emin olmak için düzenli randevu takibi yaptırmalısınız.
Gelecekte invazif meme kanseri gelişimi riskini azaltmak için tamoksifen (bir tür hormon tedavisi) alabilirsiniz. Çalışmalar, diğer hormon tedavilerinin kullanılmasının DCIS’ın tekrarlama riski ya da invazif meme kanseri oluşum riskinin azaltılmasına yardımcı olup olmadığını araştırmaktadır.
Tedaviniz hangisi olursa olsun, DCIS’nin tekrarlayıp tekrarlamadığından ve eğer tekrarlamışsa mümkün olan en kısa sürede farkedildiğinden emin olmak için düzenli randevu takibi yaptırmalısınız.
LCIS
- Lobüler karsinoma in situ
Lobüler
karsinoma in situ (LCIS) meme lobu içinde hücre değişiklikleri olduğu anlamına
gelmektedir. Bu bir kanser değildir, ancak LCIS’e sahip olmak gelecekte meme
kanseri açısından yüksek risk altında olduğunuz anlamına gelmektedir. Buna
rağmen, LCIS’e sahip bir çok kadında meme kanseri oluşmaz. LCIS, erkeklerde de
görülebilir ancak bu çok nadir bir durumdur.
LCIS’den farklı olan ve invazif lobüler meme kanseri olarak adlandırılan diğer bir meme kanseri tipi olduğunu unutmamak da önemlidir.
LCIS’den farklı olan ve invazif lobüler meme kanseri olarak adlandırılan diğer bir meme kanseri tipi olduğunu unutmamak da önemlidir.
LCIS
Tedavisi
LCIS’ye
sahip olan bir çok kişide meme kanseri gelişmez. Bu nedenle genellikle tedaviye
ihtiyaç yoktur. Ancak meme kanseri açısından yüksek risk oluşturması nedeniyle
doktorunuzun aşağıdaki faktörlerle ilgili yakın bir takip önermesi muhtemeldir:
Her 6-12 ayda bir meme muayenesi
Her 1-2 yılda bir meme röntgeni (mamografi)
Eğer kanser oluşumu başlarsa, görüntüleme çok erken bir evrede bunu yakalayacak ve böylece meme kanseri tedavisini mümkün olan en kısa zamanda alabileceksiniz.
LCIS’e sahipseniz doktorunuz meme kanseri olasılığını azaltmak için bir çeşit hormon tedavisi almanızı da önerebilir.
Her 6-12 ayda bir meme muayenesi
Her 1-2 yılda bir meme röntgeni (mamografi)
Eğer kanser oluşumu başlarsa, görüntüleme çok erken bir evrede bunu yakalayacak ve böylece meme kanseri tedavisini mümkün olan en kısa zamanda alabileceksiniz.
LCIS’e sahipseniz doktorunuz meme kanseri olasılığını azaltmak için bir çeşit hormon tedavisi almanızı da önerebilir.
İnvazif
duktal meme kanseri
Duktal
meme kanseri en yaygın meme kanseri türüdür. Her 100 meme kanserinin 70-80’ine
(%70-80) bu tip kanser tanısı konulmuştur. Ayrıca duktal karsinom olarak da
adlandırılmaktadır. Memenin invazif duktal karsinomu meme kanallarının
zarındaki hücrelerde başlayıp çevresindeki meme dokusuna yayılmış bir kanser
türüdür.
Duktal
meme kanseri tedavisi
Duktal
meme kanserinde şunları yaptırabilirsiniz:
Cerrahi
Radyoterapi
Kemoterapi
Hormon terapisi
Biyolojik terapi
Cerrahi
Radyoterapi
Kemoterapi
Hormon terapisi
Biyolojik terapi
İnvazif
lobüler meme kanseri
10
meme kanserinin yaklaşık 1’i () invazif lobüler karsinom tanısı almıştır. Bu,
kanserin meme lobları zarındaki hücrelerde başladığı anlamına gelmektedir.
İnvazif lobüler kanser en çok 45-55 yaşları arasındaki kadınlarda yaygındır.
Erkeklerinde invazif lobüler meme kanserine yakalanmaları mümkündür ancak bu
çok nadirdir.
Belirtiler
ve tanı
İnvazif
lobüler meme kanseri her zaman belirli bir yumru olarak kendini göstermez ve
meme röntgeninde (mamografi) görünmez. Bu nedenle tanı konulması güçtür.
Belirli bir yumru yerine meme dokunuzda kalınlaşmış bir alana sahip
olabilirsiniz.
İnvazif
lobüler meme kanserinin tedavisi
Genellikle
ameliyat olursunuz ve muhtemelen devamında radyoterapi, kemoterapi, biyolojik
terapi ya da bu tedavilerin bir kombinasyonunu alırsınız. Ayrıca, kanser
hücreleriniz östrojen reseptör pozitif ise ameliyat sonrası hormon tedavisi de
alabilirsiniz.
İnflammatucar
(İltihaplı) meme kanseri
Bu
nadir görülen bir meme kanseri türüdür. Her 100 meme kanserinin yalnızca 1-4’ü
(%1-4) bu tip kanser tanısı almıştır. Meme dokusu iltihaplandığından dolayı,
inflammatuvar (iltihaplı) olarak adlandırılır. Kanser hücreleri memedeki en
küçük lenf kanallarını bloke eder. Lenf kanalları fazla sıvıyı doku ve
organlardan uzağa boşaltır.
Belirtileri
Lenf
kanalları bloke olduğundan, meme şişer, kızarır, sertleşir ya da sıkılaşır ve
dokunduğunuzda sıcak hissedilir. Ağrılı olabilir, ancak bu tüm vakalar için
geçerli değildir. Diğer olası belirtiler; kalınlaşma, meme derisinde çıkıntı ya
da çukurlaşmayı kapsamaktadır. Bazen meme de yumru olabilir. Meme ucu ters
dönmüş (memede çekme) ya da meme ucunda akıntı olabilir.
İnflammatuar meme kanseri belirtileri oldukça ani ortaya çıkabilir. Sıklıkla memedeki bir enfeksiyon ile karıştırılır (mastit).
İnflammatuar meme kanseri belirtileri oldukça ani ortaya çıkabilir. Sıklıkla memedeki bir enfeksiyon ile karıştırılır (mastit).
Tedavisi
İnflammatuvar
meme kanserinin tedavisi diğer tipteki meme kanserlerinden çok az farklıdır.
Genellikle, alacağınız ilk tedavi kemoterapidir. Kemoterapi sonrasında, büyük
olasılıkla ameliyat olursunuz. Ayrıca; kanserin tekrarlama riskini azaltmak
için radyoterapi ve hormon tedavisi ya da ameliyat sonrası biyolojik terapi
alabilirsiniz.
Paget
hastalığı
Paget
hastalığı meme kanseri ile birlikte ortaya çıkan nadir bir hastalıktır. Her 100
meme kanserinin 1 ya da 2’sinde görülmektedir (%1-2). Paget hastalığı meme
ucunda ya da onu çevreleyen daha koyu deri alanında (areola) başlar. Genellikle
öncelikle kırmızı, pullu döküntü olarak görülür. Kaşıntılı olabilir. Psoriyazis
(sedef hastalığı) ya da egzama gibi diğer cilt durumlarına çok benzer olabilir
ve bunlarla karıştırılabilir.
Paget
hastalığı tanısı nasıl konur?
Meme
cerrahı, meme ucundaki etkilenmiş cilt dokusundan bir örnek (biyopsi) alır ve
biyopsiyi mikroskop altında incelenmek üzere gönderir. Eğer biyopsi Paget
hastalığını gösterirse, bu durumda meme röntgeni (mamografi) çektirmeniz
istenir. Bir çok vakada, Paget hastalığı meme kanseri ya da duktal karsinom in
situ (DCIS)’nun bir belirtisidir. DCIS, kanser hücreleri olduğu ancak meme
lobları ya da kanal zarları bünyesinde bulunduğu anlamına gelmektedir. Paget
hastalığına sahip kadınların yaklaşık yarısı meme ucunun gerisinde bir yumruya
sahiptir. 10 vakanın 9’u invazif meme kanseridir.
Paget
hastalığı nasıl tedavi edilir?
Memenin
tamamı (mastektomi) ya da yalnızca etkilenmiş olan alanı (geniş lokal eksizyon)
almak üzere ameliyat olursunuz. İnvazif meme kanserine sahipseniz, ameliyat
sonrasında doktorunuz radyoterapi, kemoterapi, hormon tedavisi ya da biyolojik
terapi önerebilir.
Nadir
meme kanseri tipleri
Doktorlar, meme kanserlerini farklı tiplerde gruplandıracak çeşitli yollar geliştirmişlerdir. Daha nadir meme kanserlerini özel tip, daha yaygın olan meme kanserlerini ise özel olmayan tip olarak adlandırmaktadırlar. En yaygın görülen meme kanseri duktal karsinomdur ve genellikle özel olmayan bir tip olarak tanımlanmaktadır. Bu durumun NST ya da NOS olarak yazıldığını görürsünüz (Başka bir şekilde tanımlanmamış).
Özel tip meme kanserleri spesifik
özelliklere sahip hücreler taşır. Burada listelenen nadir kanserler gibi,
lobüler meme kanseri de özel bir tip olarak sınıflandırılmaktadır.
Nadir
meme kanseri tipleri şunları içermektedir:
Medüller meme kanseri
Musinöz (mukoid ya da kolloid) meme kanseri
Tübüler meme kanseri
Memenin adenoid kistik karsinomu
Metaplastik meme kanseri
Meme anjiyosarkomu
Memede lenfoma
Bazal tipli meme kanseri
Filloides ya da sistosarkom filloides
Papiller meme kanseri
Medüller meme kanseri
Musinöz (mukoid ya da kolloid) meme kanseri
Tübüler meme kanseri
Memenin adenoid kistik karsinomu
Metaplastik meme kanseri
Meme anjiyosarkomu
Memede lenfoma
Bazal tipli meme kanseri
Filloides ya da sistosarkom filloides
Papiller meme kanseri
Erkeklerde
meme kanseri
Erkeklerde
meme kanseri çok nadirdir. Büyük Britanya’da her yıl kadınlarda görülen meme
kanseri vakası yaklaşık 48,400 iken, meme kanseri tanısı alan erkek sayısı
yaklaşık 370’dir.
Verilen
bilgiler erkekler için de geçerli midir?
Meme
kanserine sahip erkekler için verilen bilgilerin çoğu kadınlarınki ile aynıdır.
Belirtiler, tanı ve tedavi de meme kanseri taşıyan kadınlar için olanlara çok
benzerdir.
Riskler
ve nedenleri
Kadınlarda
olduğu gibi, erkeklerdeki meme kanserinin de tek en büyük risk faktörü
yaşlanmaktır. Erkeklerde tanı konmuş vakaların çoğu 60 ve 70 yaşları
arasındadır. Diğer risk faktörleri ise yüksek östrojen seviyesi, radyasyona
maruz kalmak, ailede kanser öyküsü ve Klinefelter Sendromu(Fazla X kromozumu
olması) olarak bilinen nadir bir genetik durumdur.
Destek
bulmak
Meme
kanseri tanısı almak erkekler için özellikle zordur. Kafası karışmış ya da tek
başına kalmış hissedebilirsiniz. Kadınlarda meme kanseri konusu çok yaygınken
bunu erkekler için duymak hiç yaygın değildir. Danışmanınız sizinle
konuşabilecek, meme kanserine sahip diğer erkekler biliyor olabilir ya da
kendiniz Meme Kanseri Bakım Cemiyeti ile iletişime geçebilirsiniz. Bu cemiyet
sizinle telefonda konuşabilecek gönüllü erkeklere sahiptir.
0 yorum:
Yorum Gönder